دراکولا     ( Paederus )

به دليل اينكه بال رويي اين حشره كوتاه و شبيه شنل دراكولا، قرمز رنگ است مردم در گيلان به آن دراكولا و در مازندران به آن بند مي گويند اما نام علمي آن پدروس است و به نام های  وامج  و پشه پیاز هم  نامیده می شود . در واقع سوسکی از راسته قاب بالان است . اين حشرات نارنجي با سر، شكم و انتهاي تيره ، ظاهري شبيه مورچه داشته و دارای گونه های بسیار مختلفی در سرتا سر جهان بوده و در نواحی گرم و مرطوب زندگی می کنند . بدن دراکولا ماده ای سمی به نام پدرین ترشح می کند . این حشره مرموز ، برخلاف تصور اکثر مردم ، نیش نمی زند بلکه آرام روی پوست حرکت می کند و فقط له کردن و فشار آوردن به حشره روی پوست باعث  آزاد شدن پدرین شده و ایجاد ضایعات شدید پوستی می کند . البته اگر فرد در همان لحظه متوجه شده و محل را بلافاصله با آب و صابون شستشو دهد ، هیچ ضایعه ای به وجود نخواهد آمد . دراکولا در آغاز صبح و نزدیک غروب تمایل بیشتری به آسیب رساندن به طعمه های خود دارد . این حشرات از نور آفتاب دوری می کنند و به نورهای مصنوعی مانند فلورسنت جذب می شوند . اين بند پای کوچک  که به سلطان حشرات مناطق گرم و مرطوب معروف است ، به واسطه سمی که در بدن خود دارد ، دشمن طبيعی ندارد و حتی پرندگان نيز از خوردن آن خودداری می کنند . پدروس ها به شدت از تابش آفتاب گريزان هستند و هنگام روز در سايه پناه می گيرند ، اما در مقابل ، تمايل زيادی به نورهای مصنوعی دارند و به همين دليل شب هنگام به اماکن مسکونی هجوم می آورند . اين حشرات در شب پرواز می کنند . دمای بالا و رطوبت زياد برای زندگی اين حشره بسيار مطلوب است . راه رفتن آن بر روي پوست باعث زخمهاي بسيار عميق و دردناك مي گردد . اين حشره به محض تحريك با ترشح سم بر پوست بدن انسان باعث بروز تاول هاى شديدى همراه با درد ، سوزش و خارش مى شود . بهبود تاول هاى ناشى از سم اين حشره ، درمان خاصى ندارد و تنها بايد با مواد ضدعفونى كننده ، زمان بهبود ۱۰ روزه آن را تحمل كرد . بالغان تمایل کمتری به پرواز دارند و زمانی که احساس خطر کنند خود را در لابه‌لای ریشه‌های گیاهی ، لانهٔ موریانه و مورچه و شکاف‌های سطح خاک پنهان می ‌کنند . در زمستان این حشرات به عمق تودهٔ گیاهان وحشی و علف‌های هرز پناه می‌ برند . کوتاه بودن بال‌پوشها موجب از دست رفتن مقدار زیادی از آب بدن حشره می‌شود . بدین واسطه بالغان نسبت به تغییرات شدید دمایی و کاهش رطوبت بسیار حساس بوده و به همین دلیل با پناه بردن به محیط‌های مناسب سعی در برطرف ساختن این ضعف خود می‌کنند .

دراکولای معروف شمال ایران

شمال کشور یعنی استان های مازندران و به خصوص گیلان ، خاستگاه این حشره هستند . در تابستان و هنگام برداشت محصول برنج ، رعب و وحشت فراوانی  در میان شالیکاران ، ساکنان و مسافران شمال کشور ایجاد می کنند و اثرات روانی تلخ و ناگوار و ضایعات پوستی شدید حاصل از این حشره ، بسیاری از فعالیت های روزانه این افراد را با مشکل جدی مواجه می کند .

ساختار مورفولوژیکی دراکولا

دراکولا بدنی باریک و کشیده و در سر و قسمت پایین شکم سیاه رنگ و در قفسه سینه و قسمت فوقانی شکم قرمز یا نارنجی رنگ می باشد . یكی از خصوصیات این حشرات این است كه وقتی در سطح زمین حركت می كنند ، انتهای بدن خود ( شكم و دم ) را مثل عقرب از زمین بلند می كنند . بال پوش هایش کوتاه هستند به طوری که فقط چند بند اول شکم را پوشش می دهند و به این ترتیب پنج بند انتهایی شکم قابل مشاهده است  ، رنگ این بال پوش ها آبی و سبز متالیک  است . طول این حشره 6 تا 10 میلیمتر است . اين حشره می توانند بدود و پرواز کند ، قدرت پرواز دراکولا بسیار بالا بوده و  جفت بال های عقبی در امر پرواز به کار می روند . بر خلاف تداعی ای که از شکل اين موجود در ذهن خوانندگان نقش می بندد، جثه دراکولا فقط اندکی بزرگتر از مورچه است .

چرخه زندگی دراکولا

چرخه زندگی دراکولا شامل 4 مرحله است :

• تخم
• لارو
• شفیره
• حشره بالغ

طول دوره لاروی یک ماه و دوره زندگی حشره بالغ ، 12 ماه است .تخم ها سفید ، کدر ، کروی و بسیار ریز هستند . تخم گذاری آنها متمرکز نیست و تخم هایشان را در مناطق مختلف پراکنده می کنند . لارو دراکولا 4 میلیمتر طول دارد . شفیره را در سطح خاک یا در عمق چند میلیمتری زیر خاک ، می توان یافت .

فواید دراکولا

علیرغم صدمات پوستی و اثرات روانی نا مطلوب حاصل از رویارویی با این حشره ، به جنبه مفید دراکولا هم باید اشاره کرد . آن ها به عنوان یک عامل مهم بیو کنترل آفات در مزارع به شمار می روند و از این نظر نقش زیست محیطی مهمی ایفا می کنند .

خطرات و مضرات  دراکولا

• درماتیت ( التهاب و ضایعات پوستی )
• عفونت ثانویه ( به علت پارگی زخم ها )
• درد های مفصلی ، تب ، استفراغ و ناراحتی پرده صماخ گوش ( که همگی از عوارض غیر مستقیم سم ناشی از این حشره می باشد )
• اثرات روانی ناگوار و نا مطلوب

تظاهرات بالینی تماس با سم دراکولا

عارضه در سه  مرحله ديده می شود:

1. حدود 48 – 24 ساعت پس از تماس پوست با سم ، نقاطی در محل تماس به وجود می آيد که ابتدا قرمز رنگ و پراکنده هستند ، سپس به تدريج اين لکه ها به هم می پيوندند و نسبتا تیره می شوند . در اين زمان ، زخم شبيه حالتی مشابه زخم حاصل از چکيدن مايعی داغ روی پوست است .
2. در اين مرحله که حدود روز سوم تا چهارم پس از التهاب اوليه آغاز می شود ، دانه های آبدار کوچکی ظاهر می شوند که بتدريج بزرگ شده ، فرمی خطی پيدا می کنند .
3. اين مرحله همراه با خارش شديدی است . در اين مرحله زخم خشک می شود و سطح آن ترک هايی برمی دارد ، سپس به تدريج پوسته های زخم می ريزند و لکه هايی پررنگ جای آن را مي گيرند . پررنگ شدن اين محل ، زودگذر و موقتی است ، ولی گاه ممکن است تا چند ماه هم باقی بماند . پوسته ريزی نيز ممکن است چند مرتبه صورت بگيرد . يعنی ممکن است پس از پوسته ريزی اوليه ، بر اثر خاراندن محل يا به طور خود به خودی ، پوست جديد نيز دوباره به همان ترتيب ريزش کند و عوض شود . خاراندن زخم در مرحله دوم به دليل مرطوب و نرم بودن سطح زخم موجب پارگی آن مي شود و احتمال عفونت های ثانویه به انواع ميکروب ها را افزايش می دهد . بروز عفونت ثانويه يا له شدن بيش از يک حشره روی پوست و نيز حساسيت بيشتر برخی از افراد ، موجب تغيير تظاهرات عارضه می‌شود ، به نوعی که گاه مجموعه ای از عوارض غير مستقيم همچون دردهای مفصلی ، استفراغ ، تب و ناراحتی پرده صماخ گوش را به وجود می آورد 

اقدامات اوليه در تماس با حشره دراكولا 

تنها كاري كه مي توان براي تخفيف عارضه انجام داد و طول دوره عارضه را كم كرد اين است كه اگر ما در ساعات ابتدايي ايجاد عارضه، متوجه آن شويم و با آب و صابون معمولي محل عارضه را شستشو دهيم. تكرار اين عمل در بهبود زخمها بسيار مفيد مي باشد و شدت علائم و طول آنها كاهش چشمگيري پيدا خواهد كرد . از طرف ديگر با تميز نگه داشتن محل عارضه مي توان از بروز مشكلات ثانويه ازجمله عفونتهاي باكتريايي جلوگيري كرد همچنين هرچه پوست مرطوب تر باشد شدت عارضه بيشتر است . هيچ پادزهر اختصاصي وجود ندارد . تجويز آنتي هيستامين ها و كورتون ها ، تغيير خاصي در روند درمان بيمار ندارد . بايد مراقب بود تا زخم دچار عفونت ثانويه نشود . به طور تجربي استعمال الكل سفيد بر روي موضع آلوده به سم حشره و يا بر روي زخمها مي تواند در كاهش علايم موثر باشد .

روش های مبارزه با دراکولا

• • نصب توری با مش 5/1 در 5/1 میلیمتر
  • سمپاشی مزارع برنج ، ذرت و پنبه و … با استفاده از سموم دفع آفات کشاورزی
  • خاموش کردن چراغ های اضافی در زمان اوج فعالیت دراکولا وکم کردن شدت نور
  • تلنبار نکردن علوفه و مواد گیاهی در نزدیکی اماکن مسکونی
  • استفاده از Black Light ( به این صورت که لامپ های  مولد اشعه ماوراء بنفش در نزدیکی اماکن نصب کرده و اطراف آن را سمپاشی نمایند )
  • بیرون نماندن از منزل در شب
  • عدم استفاده از لامپ های فلور سنت
  • استفاده از پشه بند
  • پاکسازی علفهای هرز و ديگر گياهان به ويژه گياهان پوسيده از محل نصب چادر
  • استفاده از حشره کش برای سمپاشی روی چادر
  • گردشگرانی که در چادرهای خود اقامت می کنند و لباسهای شسته را در فضای باز آويزان می کنند ، پيش از جمع کردن بايد آنها را تکان دهند و پيش از پوشيدن دقيقا بازرسی کنند تا حشره از طريق لباس وارد بدن نشود
  • يادتان باشد اگر دراکولا را روی بدن خود ديديد برای جلوگيری از آسيب تا حد ممکن بايد حشره را از روی عضو بدن بپرانيد و اگر دست يا عضو ديگری آلوده شد حتما آن را با آب و صابون بشوييد

  اما بهترین و موثر ترین روش مبارزه با این حشره ، استفاده از دستگاه های دفع کننده ایران پراتیکس می باشد که اثری قطعی و صد در صد در دفع این موجودات ناخوشایند دارد .