رتیل ( TARANTULA )
رتیل ، عنکبوت چاق و پشمالویی است که نسبت به سایر عنکبوت‌ها ، ترس بیشتری در مردم ایجاد کرده است وبه رنگ‌های مختلف زرد ، زرد پررنگ ، قهوه‌ای کمرنگ و خرمالویی تند مایل به سیاه وجود دارد و پشم‌های آن گاهی خیلی کوتاه و گاهی کمی بلند می‌باشد .
رتیل ها به مردم حس مورمور شدن می دهند چراکه بدن ها و پاهای بزرگ موداری دارند. با این که این عنکبوت های بزرگ می توانند نیش دردناکی داشته باشند اما زهرشان ضعیف تر از نیش یک زنبور معمولی است .
درواقع رتیل نام عمومی جانوری است از شاخه بندپایان شبیه به عنکبوت با شکمی بزرگ و پاهایی کوتاه که بیشتر در مناطق گرمسیری و بیابانی یافت می‌شود . تمامی گونه‌های رتیل شکارچی هستند و بیشتر با استفاده از کمین به شکار می‌پردازند . بزرگ ترین گونه رتیلها می‌توانند موش‌ها و حتی پرندگان کوچک را شکار کنند . رتیلها موجوداتی با جثه نه چندان بزرگ ولی با آرواره‌های قوی هستند که قادرشان می‌کند طعمه‌های هم اندازه خودشان را به راحتی کشته و بخورند . رتیلها نیز مانند سایر عنکبوتیان دارای ۴ جفت پا هستند که آنها را قادر می‌کند با سرعت بسیار زیاد بدوند . بسته به نوع گونه اندازه رتیلها از ۲٫۵ تا ۳۰ سانتی‌متر متغیر است .
قلاب‌هایی که در انتهای پاهای رتیل قرار دارد به آنها کمک می‌کند که از سطوح عمومی به راحتی بالا رفته و خود را به سقف برسانند . به اشتباه تصور می شود رتیل حتماً باید از سقف بیافتد تا بگزد . همچنین گفته می‌شود که رتیلها به سمت نور لامپ یا آتش جذب می‌شوند که در واقع این نور نیست که آنها را جذب می‌کند بلکه حشراتی هستند که به طرف نور جذب شده‌اند و رتیلها را که شکارچی آنها هستند به طرف خود می‌کشند .
بیشتر رتیلها برای انسان‌ها بی‌خطر می‌باشند و حتی برخی از گونه‌های آنها به عنوان جانور خانگی به‌شمار می‌آیند . نیش رتیل زهری دارد که گاهی می‌تواند ناراحتی‌های شدیدی در طی یک دوره چند روزه به وجود بیاورد .
وقتی شکارچیان و طعمه ها به سمت رتیل ها می آیند ، رتیل ها لرزش زمین ناشی از حرکت آنها را تشخیص می دهند . به این وسیله از دست شکارچیان پنهان می شود و یا منتظر می شود تا طعمه اش نزدیک تر شود .
تغذیه رتیل
غذای رتیلها را حشرات کوچک از قبیل موریانه‌ها ، سوسک‌ها و بندپایانی مانند انواع عقرب‌ها، هزارپایان ، عنکبوت‌ها و انواع دیگر حیوانات مانند خزندگان کوچک (مارمولک‌ها و مارهای کوچک) ، قورباغه‌ها ، پرنده‌ها و حتی خفاش‌ها و موش‌های کوچک تشکیل می‌دهند .
رتیل ها شکارشان را با با پاهایشان می گیرند سپس سم فلج کننده ای به آنها تزریق می کنند و سپس با دندان های نیش شان به آنها گاز می زنند . رتیل ها همچنین آنزیم های گوارشی ای ترشح می کنند تا لاشه قربانیان شان را به مایع تبدیل کنند و آنها را میان دهان شان بمکند .
زیستگاه رتیلها
آنها در سطح کره زمین پراکنده هستند ، از مناطق استوایی و جنگلی تا بیابان‌های خشک . تنها جایی که رتیل ها حضور ندارند قطب شمال و جنوب و قله کوههای بلند و زیر آب اقیانوس‌هاست .
در ایران رتیلها بیشتر در مناطق گرم و خشک و بیابانی یافت می‌شوند و در نقاط مختلف کشور آنها را به اسامی مختلف می‌شناسند که از آن جمله شترزنک به معنای گزنده شتر است . گذشتگان باور داشتند آنها شترها را در خواب گاز می‌گیرند که البته چنین اتفاقی نادر بوده و یک باور رایج اشتباه است
سم رتیل و رتیل گزیدگی
علی‌رغم قیافه‌ی ترسناک رتیل‌های بزرگ ، این جانوران معمولا حمله نمی‌کنند اما وقتی مورد تهدید قرار گیرند عقب می‌نشینند و حالتی شبیه به حمله به خود می‌گیرند که بیشتر جنبه تهدید دارد . البته اگر انسانی را گاز بگیرند دردناک است زیرا نیش‌های بلند دارند که با نیش بسیاری از انواع مار برابری می‌کند . بعضی اوقات مریضی شدید در اثر گزش رتیل دیده شده و سرگیجه و تهوع برای شش تا هشت ساعت پس از گزیدگی گزارش شده است .
رتیلها به گزش‌های دردناک مشهور هستند ولی واقعیت این است که وجود آرواره‌های قوی و انتقال بیماری‌های میکروبی از قبیل قانقاریا و کزاز از طریق عمل گزش به انسان بوده که به اشتباه عوارض ناشی از آن را مردمان قدیم به سم یا زهر در رتیل نسبت می‌دادند .
برخلاف باور عمومی بسیاری از جوامع رتیلها سمی نبوده و گزش آنها خطرناک نیست ؛ اما نباید تمام رتیلها را بی‌خطر دانست . آن چه مسلم است این است که بعد از هر گزشی به وسیله هر عنکبوت یا رتیلی ، باید بیمار را به پزشک برسانید . قبل از آن بیمار را به پشت خوابانیده و رویش یک پتو بیندازید و قسمت گزیده شده را پایین‌تر از سطح قلب قرار دهید و محل گزیدگی را با آب و صابون بشویید . گاهی گزش عنکبوت یا رتیل باعث ایجاد حالت آلرژی و حساسیت می شود .
بهتر است در بالای محل گزیدگی ، یک باند لاستیکی ببندید تا جریان خون کندتر شود . در محل گزیدگی ، باید یک کیسه‌ی یخ قرار داد که به تسکین درد و کندتر کردن گردش خون کمک کند . اگر احیاناً بیمار دچار اشکال تنفسی شد باید بلافاصله به او تنفسی مصنوعی داد .
دشمنان رتیل
مهمترین دشمنان این موجودات ، راسو ، شاهین ، جغد و مارها می باشند . بدترین دشمن رتیل ها نوعی عنکبوت به نام عنکبوت زنبوری می باشد . عنکبوت زنبوری وقتی رتیل ها را بوسیله فلج کردن با زهر شکار می کند آنها را درون چاله ای انداخته و تخم های خود را روی رتیل می ریزد. پس از بدنیا آمدن بچه ها ، بچه عنکبوت شروع به خوردن رتیل فلج می کند و آنها را زنده زنده می خورند .
یکی از بزرگترین دشمنان رتیل ها ، انسان است که در بسیاری از موارد بدلیل ترس از گزیده شدن ، رتیل ها را می کشند و در برخی کشور ها از رتیلها به عنوان غذایی لذیذ استفاده می کنند .
مکانیسم دفاعی رتیل
رتیل ها در صورتی که احساس خطر کنند پاهای جلویی خود را در هوا بلند کرده و در بعضی موارد نیش های خود را بازتر می کنند ، در صورت ادامه پیدا کردن تهدید بعضی گونه های خاص صدای هیس مانند بلندی از خود ایجاد می کنند . اگر این عمل هم تاثیری نداشته باشد رتیل می چرخد و پشت خود را در مقابل عامل تهدید کننده آورده و از مکانیزم پرتاب موی خود استفاده می کند .
تولید مثل رتیل
نرها بسیار کوچک تر از ماده ها هستند . بیشتر ماده ها پس از جفت گیری نرها را می خورند .
ماده حدود 2000 تخم می گذارد که بعد از 3 – 1 ماه از تخم بیرون می آیند .
زندگی و رشد رتیل
مانند همه ی عنکبوت ها ، رتیل ها نیز برای رشد پوست اندازی می کنند ، این فرآیند در طول زندگی آن ها چندین بار اتفاق می افتد . در طی این روند رتیل دوره بسیار سخت و استرس زایی را پشت سر می گذراند و اگرچه این روند برای همه ی رتیل ها اتفاق نمی افتد . در طول این فرایند حتی اندام های داخلی مانند پوشش معده شان را نیز جایگزین می کنند و پاهایشان هم می تواند مجدد رشد کند .
به صورت کلی ، طول عمر رتیل ها متغیر و بین ۳ تا ۲۰ سال است . هرچند باید توجه داشت که ماده ها از نر ها عمر طولانی تری دارند .
رتیل ها قابلیت بهبود بالایی دارند . اگر رتیل شما یکی از پاهای خود را از دست بدهد طی فرآیند پوست اندازی دوباره آن را به دست خواهد آورد ، هرچند پاهای جدید کوچکترند و مانند پاهای اصلی به صاحب خود خدمت نمی کنند .
هنگامی که رتیل ها مرده باشند معمولا به طرف راست خود افتاده و پاهایشان زیر بدن جمع شده است ( در پوست اندازی رتیل ها به پشت خود می افتند ، سعی کنید رتیل زنده را که در حال پوست اندازی است با یک رتیل مرده اشتباه نگیرید .
فواید رتیل
برخلاف باورهاي غلط و رايج در مورد اين موجودات ، رتيل‌ها در طبيعت بسيار مفيد بوده و وجود آنها براي اکوسيستم بسيار ضروري است زيرا با شکار و تغذيه از بسياري از بي مهرگان کوچک به کنترل جمعيت آنها کمک بسيار بزرگي مي‌کند .
مضرات رتیل
رتیل وقتی خشمگین شود ، از خودش دفاع می‌کند . هر چند زهر رتیل کشنده نیست اما ناخوشایند است و در محل گزش زخم و درد ایجاد می کند .
روشهای پیشگیری و مبارزه با رتیل
اما بهترین و مطمین ترین روش مبارزه با رتیل ، استفاده از دستگاه های دفع کننده ایران پراتیکس می باشد .
